Η καλλιέργεια του σπαραγγιού αφέθηκε στην τύχη της

Υπήρξε πρωτοπόρος αγρότης στην καλλιέργεια σπαραγγιού στο χωριό του, το Πλατύ Ημαθίας, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, με 60 στρέμματα καλλιέργειας, ενώ σήμερα βρίσκεται στα 40 στρέμματα. Ο λόγος για το δραστήριο αγρότη, σπαραγγοπαραγωγό κ. Χρήστο Κιρτικίδη, ο οποίος ασχολείται 22 χρόνια με την καλλιέργεια και τα τελευταία 5 έτη αποκλειστικά με το βιολογικό σπαράγγι. Η «Αγροτική έκφραση» βρέθηκε πρόσφατα και συνομίλησε μαζί του, κάνοντας μια συζήτηση για το παρόν και το μέλλον της καλλιέργειας.
Όπως μας ανέφερε ο κ. Κιρτικίδης στο χωριό του, το Πλατύ Ημαθίας κάποτε υπήρχαν 30 καλλιεργητές σπαραγγιού με σύνολο 1.200 στρεμμάτων, αλλά σήμερα υπάρχουν μόνο 4 καλλιεργητές. Στις μέρες μας η καλλιέργεια σπαραγγιού ανά την επικράτεια καλύπτει 40 χιλιάδες στρέμματα που παράγουν 22-23 χιλιάδες τόνους
Σύμφωνα με τον αγρότη, η καλλιέργεια του σπαραγγιού εγκαταλείφθηκε κυρίως λόγω του υψηλού κόστους της ανθρώπινης συγκομιδής, διότι όπως επισημαίνει, χρειάζεται πολλά εργατικά. Συγκεκριμένα απαιτεί πολλές ώρες εργατικών, περίπου το 80% της συγκομιδής σε συνδυασμό με την μέτρια τιμή του προϊόντος.
Τα μηνύματα όμως φέτος για την σπαραγγοκαλλιέργεια, υποστηρίζει ο κ. Κιρτικίδης, είναι πολύ ενθαρρυντικά από όλη την Ελλάδα
Πλεονεκτήματα – Μειονεκτήματα-Χαρακτηριστικά: Σχετικά τώρα με τα πλεονεκτήματα της καλλιέργειας ο κ. Κιρτικίδης μας ανέφερε, ότι: δεν χρειάζεται πολύ νερό, είναι ανθεκτικό στην ξηρασία.
Ανάλογα με καιρικές συνθήκες η υψηλή τιμή προϊόντος μέχρι και 6 ευρώ/κιλό στον αγρότη
Στα μειονεκτήματα συγκαταλέγονται μεταξύ των άλλων τα εξής: Το 80% είναι στην συγκομιδή από εργατικά χέρια (μάζεμα με μαχαίρια, κόψιμο, πλύσιμο, διαλογή, συσκευασία) καθώς και το ότι το 1ο και 2ο έτος δεν έχει παραγωγή

Σχετικά τώρα με τα χαρακτηριστικά ο κ. Κιρτικίδης αναφέρει:
-Υπάρχει το πράσινο και το λευκό σπαράγγι
- Υγρασία-ζέστη-Λίπανση
-Είναι πολυετής καλλιέργεια
-Μαζεύεται Μάρτη-Απρίλη-Μάη 55 μέρες συγκομιδής
-Μ.Ο. 600 –800 κιλάαποδόσεις στρεμματικές
-Χρησιμοποιείται νάιλον κάλυψης τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο
-Διάρκεια οικονομικής ζωής τα 13 έτη, μέγιστη απόδοση στο 5-8ο έτος ,
-Υψηλές απαιτήσεις σε κεφάλαιο σε ριζώματα & μηχαν.εξοπλισμό
Ριζώματα(1 στρ. = απαιτεί 1.500 ριζώματα & 1 ρίζωμα = 0,5ευρώ &
μηχανικός εξοπλισμός (τρακτέρ,μηχανήματα)
Περιοχές καλλιέργειας στην Ελλάδα:
Ν. Πέλλας (χωριά Γαλατάδες, Κρύα Βρύση,Αγ,Λουκάς,Ακρολίμνη κα)
Ν. Ημαθίας (Πλατύ, Πλάτανος)
Ν. Καβάλας (Χρυσούπολη, Χρυσοχώρι)
Ν. Ροδόπης (Αμβροσία,Παλλάδιο)
Ν. Έβρου (Τυχερό,Πύθιο)
Ν. Λάρισας (Ομόλιο, Παλαιόπυργος, Αμπελώνας, Βρυότοπος) υπήρχε παλιά αλλά τώρα εγκαταλείφθηκε η καλλιέργεια

Περιοχές της καλλιέργειας στο εξωτερικό: Ιταλία, Ισπανία (Ανδαλουσία), Γαλία ,Βουλγαρία, Περού (ο βασικός ανταγωνιστή λόγω μικρής τιμής) κα

Το προνόμιο: Όπως υποστηρίζει ο κ. Κιρτικίδης οι έλληνες σπαρογγοκαλλιεργητές έχουν ένα προνόμιο έναντι των ευρωπαίων συναδέλφων και συγκεκριμένα τις καλύτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες.

Αγορά εξωτερικού: Το 90% του προϊόντος πανελλαδικά εξάγεται στην Γερμανία και απευθύνεται αποκλειστικά σε ευρωπαίους καταναλωτές κυρίως Γερμανούς, εν αντιθέσι με τους έλληνες καταναλωτές οι οποίοι, στην πλειοψηφία τους δεν το γνωρίζουν.

Φυτοπροστασία: Σχετικά τώρα με τη Φυτοπροστασία της καλλιέργειας ο κ. κιρτικίδης μας αναφέρει ότι χρησιμοποιείται χαλκός, θειάφι και άλλα αναγνωρισμένα βιολογικά σκευάσματα, ενώ για τη λίπανση μόνο οργανικά λιπάσματα.

Τιμή προϊόντος: Σύμφωνα με τον κ. Κιρτικίδη ο μέσος όρος της τιμής παραγωγού είναι 1,5ευρώ/κιλό (1 ματσάκι=1κιλό) για το συμβατικό, ενώ 30% επιπλέον είναι για το βιολογικό προϊόν και φυσικά η τιμή καθορίζεται ανάλογα με τη διάμετρο. Πάντως την τελευταία 5ετία υπάρχει μείωση τιμών κοντά στο 50%

«Μυστικό» επιτυχίας της τιμής: Ο κ. Κιρτικίδης αναφέρει ότι το «μυστικό» επιτυχίας στην τιμή είναι …η πρωιμότητα του σπαραγγιού, αν μαζευτεί-συγκομισθεί τέλη Μάρτη-Αρχές Απρίλη (αυτό για να συμβεί πρέπει να έχουμε ζεστό Μάρτη και όχι «γδάρτη» και μπορούμε να φτάσουμε στα 4 και 5ευρώ/κιλό

Συγκομιδή: Το σπαράγγι έχει 55 μέρες συγκομιδής, η κανονική συγκομιδή υπό φυσιολογικές συνθήκες, γίνεται το Μάρτιο και τον Απρίλιο, αλλά σε καιρικές περιόδους όπως η φετινή, επεκτείνεται και το Μάιο. Οι εργάτες μαζεύουν τα σπαράγγια σε τελάρα, συγκομίζοντάς τα με μαχαίρι, κόβοντας τους βλαστούς..

Ευθύνες πολιτείας: Τέλος για τις ευθύνες της πολιτείας ο κ. Κιρτικίδης αναφέρει ότι η καλλιέργεια του σπαραγγιού αφέθηκε στην τύχη της, και είναι χωρίς καμία βοήθεια από την πολιτεία. Παρόλα αυτά όμως, έχει ελπίδες σημαντικής ανάκαμψης, με τη λύση να μπορεί να τη δώσει η Ελλάδα και ο έλληνας καταναλωτής. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα τόσο το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης, όσο και οι αγροτικοί φορείς μια καμπάνια ενημέρωσης, πληροφόρησης του καταναλωτικού κοινού για τις ευεργετικές, θρεπτικές ιδιότητες του προϊόντος στον ανθρώπινο οργανισμό, είτε συμβατικό, είτε βιολογικό. Και καταλήγει ο κ. Κιρτικίδης, δυστυχώς μέχρι τώρα δεν έγιναν τέτοιες προσπάθειες για να γνωρίζει και να το ζητάει ο έλληνας καταναλωτής.


Σήμερα στη χώρα μας, ιδιαίτερα στο νομό Πέλλας, έχει αναπτυχθεί μια από τις πιο δυναμικές καλλιέργειες σπαραγγιού στην Ευρώπη. Το 95% της ελληνικής παραγωγής εξάγεται στο εξωτερικό και η ποιότητα του είναι εξαιρετική.
Τα τελευταία χρόνια η μεγάλη παραγωγή σπαραγγιού είχε αποτέλεσμα την ενίσχυση του εισοδήματος των καλλιεργητών, αλλά και της Εθνικής Οικονομίας, καθώς το προϊόν αποφέρει συνάλλαγμα. Το σπαράγγι καλλιεργείται σε πολλές χώρες της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, της Ασίας, της Ευρώπης, της Αφρικής, της Αυστραλίας και της Νότιας Ζηλανδίας. Στο εμπόριο κυκλοφορεί σε διάφορους χρωματισμούς, άσπρο, βιολέ, πράσινο. Από το φυτό, που ονομάζεται αλλιώς ασπάραγος ο φαρμακευτικός (asparagus officinalis), τρώγονται μόνο οι ανοιξιάτικοι νεαροί βλαστοί του, που έχουν ευχάριστη γεύση. Οι βλαστοί αυτοί αναπτύσσονται όρθιοι, αλύγιστοι, είναι πράσινοι και σαρκώδεις, και φτάνουν σε ύψος γύρω στο 1 μέτρο. Το φυτό ήρθε από τη Μεσοποταμία, όπου μέσω της χώρας μας διαδόθηκε στη Βαλκανική, στην Ουκρανία κι άλλες περιοχές. Καλλιεργείται από την αρχαιότητα και πολλαπλασιάζεται με τμήματα ριζωμάτων, αλλά και με σπόρο. Γρήγορα εκτιμήθηκε η αξία του για τις διάφορες φαρμακευτικές και διαιτητικές του ιδιότητες, γι? αυτό και άρχισε η εντατική καλλιέργεια του. Σήμερα είναι από τα πιο σπουδαία πολυετή και ένα από τα λίγα μονοκοτυλήδονα λαχανικά. Το εδώδιμο τμήμα των σπαραγγιών είναι πλούσιο σε βιταμίνες των ομάδων B,C, και Α. Περιέχουν δε μια ουσία με διουρητική ενέργεια την ασπαραγίνη. Η φλούδα του σπαραγγιού είναι πιο πλούσια από την καρδιά, ενώ κατά το βράσιμο η απώλεια των βιταμινών κυμαίνεται από 27-40%. Τα μεταλλικά στοιχεία που περιέχει το σπαράγγι είναι: ασβέστιο, φώσφορος, σίδηρος. Η κορυφή των βλαστών είναι πάντοτε πλούσια σε βιταμίνη C, ενώ όσον αφορά την θερμιδική αξία του προϊόντος θεωρείται χαμηλή (26 θερμίδες /100g σπαραγγιού). Το σπαράγγι καταναλώνεται νωπό, κονσερβοποιημένο ή κατεψυγμένο. Το σπαράγγι δεν συνίσταται για ανθρώπους που έχουν ρευματισμούς, αρθριτικά, ποδάγρα και κυστίτιδες.
Το Σπαράγγι προτιμά εδάφη ελαφρά, πλούσια σε οργανική ουσία ,βαθιά και στραγγερά ώστε να μην δημιουργούνται ασφυκτικά φαινόμενα στα ριζώματα και οι βλαστοί να αναπτύσσονται ίσια. Αναπτύσσεται καλά σε εδαφικό pH ουδέτερο ως ελαφρά αλκαλικό, δεν είναι ευαίσθητο στο NaCl και γενικά στα άλατα. Το Σπαράγγι έχει ισχυρό ριζικό σύστημα γεγονός που το κάνει ανθεκτικό στην έλλειψη νερού, όμως αυξημένες αποδόσεις επιτυγχάνονται μόνο με την σωστή άρδευση. Αυξημένες ανάγκες σε νερό παρουσιάζει το Σπαράγγι από τα μέσα Ιουνίου ως το τέλος Αυγούστου.
Κατά την συγκομιδή το φυτό παρουσιάζει μειωμένη κατανάλωση νερού, όμως οι ελλείψεις αυτή την περίοδο έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στις αποδόσεις. Το πότισμα στην διάρκεια της συγκομιδής, όταν είναι απαραίτητο, ευνοεί την αύξηση της παραγωγής. Οι πιο σημαντικές απαιτήσεις του Σπαραγγιού σε θρεπτικά στοιχεία εντοπίζονται μετά την συγκομιδή από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο. Για μια παραγωγή 1000 κιλών ανά στρέμμα 14 μονάδες Αζώτου είναι αρκετές. Αντίθετα αυξημένες ποσότητες Αζώτου καθιστούν την βλάστηση υπερβολική και ευαίσθητη στις Σκωριάσεις. Οι ανάγκες σε Φώσφορο είναι μικρές (7-8 μονάδες),και καλύπτονται εύκολα καθώς το Σπαράγγι έχει βαθύ και εκτεταμένο ριζικό σύστημα. Το Κάλιο είναι το σημαντικότερο θρεπτικό στοιχείο για την καλλιέργεια, καθώς είναι απαραίτητο για την μεταφορά και αποθήκευση των υδατανθράκων στις ρίζες. Παράλληλα ισχυροποιεί το στέλεχος, (βλαστοί που πλαγιάζουν εύκολα είναι βέβαιο σύμπτωμα έλλειψης Καλίου),και βοήθα στην αντοχή του φυτού στις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία. 35-40 μονάδες Καλίου είναι αναγκαίες για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων.
Παράλληλα με το Κάλιο θα πρέπει να χορηγείται και Μαγνήσιο προκείμενου να προληφθούν ελλείψεις λόγω της ισχυρής λίπανσης με Κάλιο. 5 μονάδες Καλίου είναι αρκετές για τις παραδοσιακές ποικιλίες ενώ για τις νεότερες αρσενικές ποικιλίες απαιτούνται 7-8 μονάδες. Τα λιπάσματα καλό είναι να χορηγούνται με το χάλασμα των σαμαριών προκείμενου να ελαχιστοποιούνται οι απώλειες στα ελαφρά αμμώδη εδάφη που προτιμά η καλλιέργεια. Από τα Ιχνοστοιχεία μεγάλη προσοχή θέλει το Βόριο το οποίο συνήθως είναι ελλειμματικό στα αμμουδερά εδάφη που συνήθως καλλιεργείται το Σπαράγγι.
Η επεξεργασία του νωπού σπαραγγιού χωρίζεται σε δυο μέρη, στην επεξεργασία στο σπίτι και στην επεξεργασία του στο συσκευαστήριο. Το σπαράγγι ήταν γνωστό από τους αρχαίους χρόνους ως ένα σπάνιο και από τα πιο ακριβά χορταρικά που μπορούσαν να γευθούν υψηλές κοινωνικές τάξεις με πλούσιο βαλάντιο. Η κατανάλωση αυξήθηκε με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου πράγμα που επέβαλε τη συστηματική καλλιέργεια του. Στην χώρα μας το σπαράγγι διατίθεται νωπό για κατανάλωση, ελάχιστες ποσότητες σπαραγγιού κονσερβοποιούνται ή καταψύχονται. Είναι υδατώδες λαχανικό και όταν είναι φρεσκοκομμένο περιέχει 90-95% νερό. Τα σπαράγγια κόβονται σε βάθος 19-23 εκ. με ειδικά μαχαίρια. Η συγκομιδή τις πρώτες μέρες γίνεται μια φορά ανά τρεις μέρες. Με το πέρασμα των ημερών και την αύξηση της θερμοκρασίας γίνεται μια φορά ανά δύο μέρες, ώστε στο τέλος να καθιερωθεί η συγκομιδή καθημερινά όταν αυξηθούν οι θερμοκρασίες κατά το τέλος Απριλίου. Η συγκομιδή γίνεται με τα χέρια. Οι νεαροί βλαστοί πρέπει να βρίσκονται σε σπαργή. Η συγκομιδή του λευκού σπαραγγιού γίνεται όταν η κορυφή φανεί στην επιφάνεια του εδάφους, ενώ τα πράσινα σπαράγγια πρέπει να φτάσουν τα 22-27εκ. πάνω από την επιφάνεια του εδάφους.
Πριν βράσουμε τα σπαράγγια είναι απαραίτητο να τα καθαρίσουμε από τη φλούδα. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας στο μαγείρεμα του σπαραγγιού βρίσκετε στο βράσιμο. Τα σπαράγγια αν δεν έχουν βράσει καλά, έχουν ίνες που δε δίνουν καλή αίσθηση, γι?αυτό να τα δοκιμάζετε τακτικά κατά το βράσιμο ώστε να είστε σίγουροι ότι έχουν βράσει καλά. Μετά το βράσιμο τα στραγγίζουμε καλά ή σε σουρωτήρι ή σε πετσέτα αν τα σπαράγγια μας είναι ολόκληρα.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ 7-5-2011